Poziomy gotowości technologicznej to miara, która ocenia stopień, w jakim organizacja lub społeczeństwo są przygotowane do wykorzystania i zaawansowanego stosowania technologii w swoich działaniach. Mogą one być stosowane na poziomie indywidualnym, organizacyjnym, branżowym lub nawet na poziomie całych krajów.
Ocena poziomu gotowości technologicznej jest istotna dla organizacji i społeczeństw, ponieważ pomaga im zrozumieć ich aktualne umiejętności i zasoby w zakresie technologii oraz identyfikować obszary, w których mogą być wymagane dalsze inwestycje i rozwój. Najbardziej ogólnie wytłumaczyć można by je było, przyjmując cztery etapy świadomości odnośnie do powstającego rozwiązania:
- 1. Zaawansowanie technologiczne
Na tym poziomie organizacja lub społeczeństwo mają ograniczony dostęp do technologii. Mogą one być nieświadome nowych możliwości technologicznych lub niezdolne do ich wykorzystania z powodu braku zasobów lub wiedzy.
- 2. Świadomość technologiczna
Na tym poziomie organizacja lub społeczeństwo zaczynają zdawać sobie sprawę z istnienia i potencjalnych korzyści wynikających z technologii. Mogą zacząć inwestować w edukację technologiczną i zdobywać pierwsze doświadczenia w wykorzystywaniu technologii w swojej działalności.
- 3. Adopcja technologii
Organizacja lub społeczeństwo na tym poziomie aktywnie adaptują technologię do swoich działań. Mogą one wprowadzać nowe technologie w swoje procesy biznesowe lub codzienne życie, aby zwiększyć wydajność, efektywność lub usprawnić działania.
- 4. Innowacje technologiczne
Na tym poziomie organizacja lub społeczeństwo stają się twórcami nowych rozwiązań technologicznych. Mogą one prowadzić badania i rozwój, tworzyć nowe produkty lub usługi oraz wprowadzać innowacje, które zmieniają sposób, w jaki funkcjonuje ich branża lub społeczność.
Skala gotowości technologicznej
Skala gotowości technologicznej jest narzędziem służącym do pomiaru i oceny. Istnieje wiele różnych skal, z których każda może mieć nieco inne kategorie lub metryki pomiaru. Zależeć może to między innymi od dziedziny, w ramach której powstaje dany rezultat, oraz od tego, czy jest to narzędzie w znaczeniu produktu materialnego, oprogramowanie, czy na przykład usługa. Oto przykładowa, uproszczona skala gotowości technologicznej, która obejmuje kilka kluczowych obszarów oceny:
- Infrastruktura technologiczna: Czy organizacja posiada odpowiednią infrastrukturę technologiczną, tzn. sprzęt komputerowy, oprogramowanie, sieci komputerowe, serwery itp., niezbędną do wykorzystania nowych technologii?
- Umiejętności techniczne personelu: Czy personel organizacji ma odpowiednie umiejętności techniczne do korzystania z nowych technologii? Czy istnieją programy szkoleniowe lub inne środki wspierające rozwój tych umiejętności?
- Świadomość technologiczna: Czy członkowie organizacji są świadomi istniejących technologii oraz ich potencjalnych korzyści i zastosowań?
- Strategia technologiczna: Czy organizacja ma klarowną strategię technologiczną, która określa cele i priorytety związane z wykorzystaniem technologii?
- Bezpieczeństwo technologiczne: Czy organizacja ma odpowiednie środki bezpieczeństwa informatycznego, aby chronić swoje systemy i dane przed atakami cybernetycznymi oraz innymi zagrożeniami?
- Innowacyjność i adaptacyjność: Czy organizacja jest otwarta na innowacje i zdolna do szybkiego adaptowania się do zmian technologicznych w swoim otoczeniu?
- Partnerstwa i współpraca: Czy organizacja współpracuje z innymi podmiotami, takimi jak partnerzy biznesowi, instytucje badawcze czy organizacje non-profit, w celu wymiany wiedzy i zasobów technologicznych?
Te kategorie mogą być dalej podzielone na subkategorie lub dostosowywane do konkretnych potrzeb i kontekstów organizacji lub społeczności. Ocena na tej skali pozwala na określenie silnych i słabych stron w zakresie gotowości technologicznej oraz identyfikację obszarów, w których konieczne są dalsze działania lub inwestycje. Powyższe pytania można potraktować jako pytania pomocnicze na etapie przygotowawczym przy podejściu do opracowywania wniosku o dofinansowanie projektu badawczo-rozwojowego.
Poziomy TRL
Poziomy TRL (Technology Readiness Levels) są skalą oceny stopnia zaawansowania technologicznego danego produktu, technologii lub procesu. Zostały one opracowane przez NASA i są powszechnie stosowane w przemyśle, badaniach naukowych oraz projektach badawczo-rozwojowych do określenia gotowości technologicznej danego rozwiązania. Skala TRL składa się z dziewięciu poziomów, z których każdy opisuje konkretne stadium rozwoju technologicznego. Oto opis każdego z poziomów:
TRL-1
Podstawowe badania naukowe: Badania podstawowe, które identyfikują podstawowe zasady naukowe i zjawiska. Przeprowadzane są eksperymenty laboratoryjne lub analityczne, aby zrozumieć podstawowe właściwości technologii.
TRL-2
Badania technologiczne: Rozpoczęcie badań nad potencjalnymi aplikacjami technologii. Obejmuje to badania nad koncepcją, weryfikację teoretyczną i eksperymentalną oraz analizę możliwości zastosowania technologii.
TRL-3
Koncepcja proof of concept: Dowód koncepcji, w którym technologia jest badana w warunkach laboratoryjnych lub środowisku symulowanym, aby potwierdzić, że jest możliwe jej dalsze rozwinięcie.
TRL-4
Badania technologii w środowisku laboratoryjnym: Pierwsze testy technologii w środowisku zbliżonym do rzeczywistych warunków. Mogą to być testy w małej skali lub na modelach.
TRL-5
Walidacja technologii w środowisku relevantnym: Walidacja technologii w środowisku zbliżonym do rzeczywistego, które odzwierciedla warunki, w których będzie używana. Może to być środowisko kontrolowane lub symulowane.
TRL-6
Prototypowanie technologii: Opracowanie prototypu technologii, który jest reprezentatywny dla finalnego produktu lub systemu. Prototyp jest testowany w warunkach zbliżonych do rzeczywistych, aby ocenić jego wydajność i funkcjonalność.
TRL-7
Testowanie systemu w środowisku operacyjnym: Testowanie w pełnej skali lub w rzeczywistych warunkach operacyjnych, aby ocenić gotowość technologiczną do stosowania w praktyce.
TRL-8
Weryfikacja gotowości do produkcji: Potwierdzenie gotowości technologicznej do produkcji na masową skalę. Weryfikacja procesów produkcji oraz spełnienie norm i standardów.
TRL-9
Wdrażanie technologii: Pełne wdrożenie technologii w praktyce. Produkt lub technologia jest powszechnie stosowana i spełnia swoje założone cele.
Skala TRL umożliwia ocenę postępu w rozwoju technologicznym oraz identyfikację kroków, które należy podjąć, aby osiągnąć kolejne etapy gotowości technologicznej.
Dlaczego ocena TRL przed przystąpieniem do pracy nad projektem badawczo-rozwojowym jest jedną z kluczowych kwestii?
Ocena poziomu gotowości technologicznej przed przystąpieniem do pracy nad projektem badawczo-rozwojowym jest kluczowa z kilku powodów. Pozwala określić punkt wyjścia, czyli zrozumieć, na jakim etapie organizacja lub społeczeństwo znajdują się pod względem technologicznym. Pomaga to zidentyfikować obecne umiejętności, zasoby i infrastrukturę technologiczną, które mogą być wykorzystane do realizacji projektu. Pozwala też na zrozumienie ograniczeń, które mogą wystąpić podczas realizacji projektu badawczo-rozwojowego. Mogą to być braki w infrastrukturze technologicznej, niska wiedza techniczna personelu czy ograniczone zasoby finansowe. Na podstawie oceny gotowości technologicznej można opracować plan działań, który uwzględnia istniejące umiejętności i zasoby oraz identyfikuje obszary, w których konieczne będzie dodatkowe wsparcie lub rozwój. Kolejna kwestia to identyfikacja ryzyk i opracowanie planu działania w celu ich minimalizacji. Może to obejmować inwestycje w szkolenia techniczne, ulepszenia infrastruktury technologicznej lub poszukiwanie partnerów zewnętrznych. Po piąte wymienić należy optymalne wykorzystanie zasobów. Świadomość co do TRP pozwala lepiej wykorzystać dostępne zasoby i uniknąć marnowania czasu i środków na projekty, które są poza aktualnym zakresem umiejętności i zasobów organizacji lub społeczeństwa. W rezultacie ocena poziomu gotowości technologicznej pozwala lepiej przygotować się do realizacji projektu badawczo-rozwojowego, zwiększając szanse na jego sukces i zmniejszając ryzyko niepowodzenia.
Red. Natalia Maria Łozińska Specjalista ds. Finansowania Zewnętrznego LPW Consulting
Masz pytania, potrzebujesz wsparcia w pozyskaniu dotacji – zapraszamy, chętnie pomożemy!
Napisz e-mail: [email protected]